Thứ Bảy, 14 tháng 9, 2013

Nhà báo sáng kiến và… văn hóa đọc.

Nếu thời sinh viên họ ham mê với những trang sách, mài miệt trên ghế giảng đường thì sau khi ra trường, làm nghề, thói quen đó dần bị lãng quên

Nhà báo và… văn hóa đọc

Ở ông có vốn tri thức và chiều sâu văn hóa do tích lũy trong quá trình sống và mài miệt đọc của mình. INFO Nếu không có độc giả, báo chí - trước tiên là báo in, hẳn nhiên không tồn tại. Điều đáng nói là thông báo trên mạng phong phú nhưng thật giả lẫn lộn, đan cài nhau. Điển hình là những trang thông tin điện tử chuyên đi ăn trộm bài của các trang chính thống khác rồi tổng hợp, xào nấu lại để câu view.

Thậm chí, có phóng viên nghe chữ tác, đánh chữ tộ, gọi điện phỏng vấn nhưng không nghe rõ ngọn ngành câu chuyện và nhanh nhảu đưa tin khiến dư luận một phen hoang mang.

Nếu không biết sàng lọc, kiểm chứng thông báo và sa đà vào đó, nhà báo cũng trở nên “nạn nhân” của công nghệ như bất cứ ai.

Ông vẫn luôn giữ lề thói tra khảo và đọc cẩn thận, tường tận của mình trong mấy chục năm làm nghề. Một “lỗi tác nghiệp” khá phổ quát: không ít phóng viên sau khi phỏng vấn về, cứ thế cắm cúi dựng bài, không chịu đọc lại, tìm hiểu kỹ thêm thông tin hệ trọng khiến bài viết hời hợt, nông cạn, thiếu chiều sâu hoặc sai cả kiến thức căn bản.

Điều đó dẫn đến hậu quả là việc đưa thông tin thiếu chính xác, thậm chí lệch lạc, gây ảnh hưởng đến đối tượng đưa tin. Sự xuất hiện Internet là một trong những bước ngoặt quan yếu, tác động lên nhiều nghề, nhiều ngành, trong đó có báo chí, và báo in. Và việc đọc tư liệu là làm cho độc giả tin bài viết của ta là chân thực, không tùy tiện hư cấu.

Tình trạng này đã khiến cho những người làm báo chẳng thể phớt. Không ít trường hợp nhà báo lướt web và vội vã bê ngay thông báo vào bài viết, không thèm kiểm chứng lại, góp phần gây nhiễu loạn thông tin, bất chấp lương tâm, nghĩa vụ của người cầm bút.

“Không ít trường hợp nhà báo lướt web và hấp tấp bê ngay thông tin vào bài viết, không thèm kiểm chứng lại, góp phần gây nhiễu loạn thông tin, bất chấp lương tâm, bổn phận của người cầm bút”. Bạn Phương (Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: “Lần nào lên trang web mình cũng thấy tràn lan các bài báo giống nhau, có khác chăng chỉ là. Đó quả là một thực trạng nhức nhối, các cơ quan chức năng cần mau chóng tuýt còi để giải quyết vấn nạn trên, tạo nên bầu không khí trong sạch cho báo chí.

Như trường hợp “cười ra nước mắt” ở hành lang của một kỳ họp Quốc Hội: thấy báo bạn phỏng vấn, phóng viên cũng xô vào chĩa máy thu thanh rồi về viết đăng bài đàng hoàng nhưng sau đó bị kiện vì: không biết tên người mình viết bài phỏng vấn nên đã đề tên sai. Văn hóa đọc tác động to lớn lên văn hóa làm báo, góp phần định hướng bạn đọc.

Áng chừng, hiện thời, có bao lăm nhà báo trẻ vào thư viện mỗi ngày? Câu giải đáp vẫn bỏ ngỏ. Ưu tiên đọc báo mạng  phỏng, giờ, có bao lăm nhà báo trẻ vào thư viện mỗi ngày? Câu giải đáp vẫn còn bỏ ngỏ - Ảnh: DAILYPICTURES. Không ít nghệ sĩ vẫn phải “cực chẳng đã”, bức xúc lên tiếng, đề nghị các trang báo mạng phải gỡ bài, xin lỗi công khai vì tự ý đưa tin không đúng sự thực, gây ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của họ.

Họ vào Facebook để đọc và cập nhật tình hình hàng ngày, hàng giờ của của các “sao” rồi nhanh tay xào nấu, tổng hợp thành một bài viết rất hoành tráng và giật tít bài thật kêu nhằm thu hút sự chú ý.

Đây có thể coi là một trong những tấm gương về văn hóa đọc của nhà báo. Thiết tưởng, vấn đề này là vấn đề cần làm và nên làm đối với mỗi phóng viên, tòa soạn báo thực sự có trách nhiệm và nhiệt huyết, để góp phần đem lại bầu không khí trong sạch cho báo chí, tránh những “con sâu làm rầu nồi canh”. Bạn đọc bắt đầu làm quen và dần tạo cho mình thói quen đọc báo mới: báo mạng.

Đó chính là văn hóa đọc của người làm báo. Có thể “nhận diện” một vài cách đọc giờ, từ đó suy nghĩ về phương pháp đọc của nhà báo để thấy rõ hơn tác nghiệp báo chí luôn gắn liền với… sự đọc.

Đó quả là việc không hài lòng được. Vn “bắc nồi nấu cháo trên lưng người làm báo” và đồng tâm kêu gọi Bộ thông tin và Truyền thông xử lý nghiêm minh vụ việc này.

Không ít trường hợp phóng viên phỏng vấn đưa ra những câu hỏi ngờ nghệch, không mang thuộc tính chuyên môn khiến người được phỏng vấn “mất hứng”, thậm chí từ khước trả lời. Đọc, đọc nữa, đọc mãi  Nhà báo nào cũng biết mình cần phải trang bị vốn sống, vốn kiến thức để có thể viết đúng, viết hay, nhưng từ “biết” đến “làm” khoảng cách vẫn còn đó. Theo ông, viết báo dùng cái mắt, cái tay, cái miệng của phóng viên là chính, vẫn không thể thiếu sách báo và tư liệu tham khảo.

Nhà báo cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Hằng ngày, hàng giờ, một bộ phận những người làm báo phải thường trực trên mạng để không bỏ lọt bất cứ một thông báo nào mới nhất vừa được đăng tải lên trên các kênh khác nhau. Bức xúc trước tình trạng trang điện tử 24h.

Cái tiêu đề báo”. Một thực trạng đáng buồn là ngày càng nhiều nhà báo, đặc biệt là nhà báo trẻ cách biệt với thư viện, với việc đọc sách để bổ sung vốn tri thức, vốn sống của mình. Thanh Mai   Nguồn: Tạp chí Người làm báo.

Nhưng, những tin bài kiểu này vẫn “như nấm sau mưa” hàng ngày, hàng giờ trên các trang báo mạng. Facebook. Như thế để thấy rằng, giờ đây, lề thói đọc sách đã trở nên lề thói xa xỉ đối với hàng ngũ nhà báo trẻ. Đọc để… copy & paste  Nhiều nhà báo chỉ đọc để copy và paste, “làm giàu trên lưng người khác”.

Mỗi câu, mỗi chữ ông đều cẩn thận, tỉ mỉ gieo rắc. Có nhẽ, câu chuyện về nhà báo Phan Quang là Điển hình cho lớp nhà báo có máu nóng và đam mê đọc. Nói như vậy để thấy rằng, làm bất cứ nghề gì, đặc biệt là nghề báo luôn cần phải đọc, phải học hỏi để nâng cao vốn trí thức, văn hóa của mình. Nếu trước kia, bạn đọc quen thuộc với những trang báo in ngày giờ đây, độc giả có dịp tiếp cận với một thứ báo mới mẻ hơn: báo mạng.

Có như vậy, chúng ta mới có được một bài báo đúng, báo hay, mang lại những giá trị thông tin thiết thực chứ không đơn thuần chỉ là trò giải trí, mua vui cho một bộ phận công chúng hiếu kì.

Chỉ soi mói thông báo, đời tư  Không chỉ ăn trộm từ các tờ báo khác, các phóng viên báo mạng giờ đây còn có một cách lấy nguồn tin từ.

Điều đó đã tác động mạnh đến văn hóa đọc báo của độc giả. Cơn bão bùng nổ công nghệ thông tin cũng dẫn tới sự bùng nổ của báo mạng, đặc biệt trong những năm gần đây. Để có một tác phẩm báo chí, người phóng viên phải lăn lộn nặng nhọc, đi thực tại, có những bài viết phải trả bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí bằng máu nhưng những “phóng viên” nhiều trang tin điện tử chỉ ngồi nhà, trong phòng lạnh, không dầm dãi nắng mưa ấm áp; họ thảnh thơi lên mạng, đọc rồi copy và paste một cách “vô tư lự”, biến của người khác thành của mình một cách “hồn nhiên”.

Com ra tòa vì lấy bài mà không xin phép. Tình trạng “xào nấu”, “chế biến” lại tin bài của nhau trên báo mạng chưa biết đến bao giờ mới triệt tiêu, nếu một bộ phận nhà báo và công chúng chưa đổi thay cách đọc dễ dãi, chạy theo sở thích tầm thường như bây giờ.

Cách làm này đang là một “đại dịch” gây nên sự thịnh nộ của không ít những người làm báo chân chính. “Copy-paste” trở thành “thủ phạm” gây ra tình trạng chán ngán, nhàm với độc giả vì nhiều tờ báo, trang tin cứ rưa rứa nhau, chẳng có tin, bài nào thực thụ độc quyền của báo A bay báo B. Trường hợp phóng viên trẻ mới về tòa soạn báo, được sếp cho mượn sách quý về nghề để học hỏi thêm, một thời kì khá dài sau đó, khi bị đề nghị trả sách, mới ớ người nhớ ra và cấp chữa thẹn bằng câu: “Em chưa đọc xong, mới chỉ đọc được có mấy trang đầu”… không phải là chuyện hy hữu ở các tòa soạn.

Vì bận rộn và phải chạy đua thông tin “nóng”, họ thường vào mạng để gieo rắc thông tin cho nhanh, mà không dành thời kì để nghiền ngẫm một cuốn sách, hay lên thư viện tìm tòi tư liệu. Tiêu biểu là vụ Báo Năng Lượng Mới dọa kiện báo điện tử Baomoi. Có thể thấy, thói quen trộm cắp bài của các phóng viên báo mạng ngày một trở nên trắng trợn, công khai. Thế nên, khi đưa tin, viết bài về một vấn đề mà mình không rõ, không có chuyên môn thì việc đọc, nghiên cứu về vấn đề đó đối với mỗi người làm nghề báo là điều cần yếu.

Hay hàng loạt các Tổng biên tập báo Dân Trí, VTC news,. Đọc lướt, đọc nhanh, đọc cẩu thả  Không ít nhà báo đọc văn bản, tài liệu, ghi âm theo kiểu đọc lướt, đọc cẩu thả.

Com. Một nhà báo có câu nói vui ngụ ý rằng: “Nhà báo, tưởng là biết nhiều thứ nhưng kỳ thực lại chẳng biết thứ gì”. Thậm chí, có những phóng viên viết bài phỏng vấn mà không hề gặp mặt đối tượng, tự ngồi nhà, tra khảo, đọc và lắp ghép “râu ông nọ cắm cằm bà kia” một cách vô tư lự. Do đề nghị công việc, nhà báo phải xúc tiếp với nhiều đối tượng khác nhau, nhiều nguồn tin khác nhau, đỏi hỏi trước khi tác nghiệp cần có sự chuẩn bị chu đáo để không bị lỗi khi tác nghiệp, không bị sai lệch khi dùng thông tin trong bài viết.

Đa phần các nhà báo đã hình thành thói quen mới là… vào mạng “để biết bữa nay có gì”, từ đó lóng đề tài, cập nhật thông tin, bổ sung tri thức cho bài viết và làm giàu phông văn hóa.

Cách làm báo như thế cho thấy phóng viên không hề đầu tư thời gian, công sức để đọc, cữ tư liệu về con người, nhân vật, sự kiện mà chỉ thuần túy moi móc đời tư đáp ứng sự tò mò của bản thân, thỏa mãn sự hiếu kỳ của độc giả, không mấy nhọc lòng rằng mình đang xúc tầy vật của mình, làm ảnh hưởng đến tinh thần và khả năng sáng tạo của họ.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét