Ảnh: EPA Những diễn biến này đã khiến đồng euro mất giá trầm trọng
Tình hình tại tổ quốc màng tang mọc chỉ có dấu hiệu khởi sắc từ cuối năm 2012, khi Thủ tướng Shinzo Abe nắm quyền. Một phần duyên do bắt nguồn từ cơn động đất tài chính 2008. Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 bắt đầu từ Mỹ.
Nhận định này không phải là quá bi quan nếu nhìn vào bức tranh kinh tế toàn cầu hiện nay. Để cứu vãn nền tình thế, ngân hàng trung ương các nước đã phải cắt giảm lãi suất, bơm tiền cho các công ty hay mua lại nợ xấu. Chương trình mua lại trái phiếu hiện tại (QE3) đã được thực hiện từ tháng 9 năm ngoái để bơm 85 tỷ USD mỗi tháng vào nền kinh tế.
Các nền kinh tế khác như Nhật Bản, Singapore, Hong Kong (Trung Quốc), Đức, Pháp cũng cho biết đã ra khỏi thời kỳ khuất tất nhất. Từ sự suy thoái của thị trường nhà đất Mỹ với nguyên nhân được người ta nhắc đến nhiều nhất sau này là "cho vay dưới chuẩn" (tài sản thế chấp cho các khoản vay bất động sản không đủ đảm bảo trả nợ), cuộc khủng hoảng lan sang thị trường tài chính và rồi tới kinh tế toàn cầu.
Với tăng trưởng quý III đạt 2,2%, nền kinh tế lớn nhất thế giới - Mỹ cũng đã qua đáy sau 4 quý tăng trưởng âm liên tục.
Thùy Linh - Nhật Minh. Những nền kinh tế châu Á, như Nhật Bản, Singapore hay Hong Kong (Trung Quốc) cũng thoát khỏi suy thoái tương đối sớm, hầu hết vào nửa cuối năm 2009.
Đầu năm nay, Trung Quốc còn khủng hoảng thanh khoản ngắn hạn sau khi thực hiện thắt chặt tín dụng để kiểm soát hệ thống ngân hàng ngầm.
Riêng năm 2009, 140 nhà băng Mỹ bị xóa sổ, GDP nước này cũng tăng trưởng âm 2,8%. Síp là nước thứ 5 trong eurozone phải xin cứu trợ tài chính. Nhóm chính sách kích thích kinh tế (Abenomics) mạnh mẽ của ông đã phát huy tác dụng.
Tại Mỹ , 5 năm sau khủng hoảng tài chính, nền kinh tế số một thế giới vẫn chưa hoàn toàn phục hồi. Giới chuyên gia dự đoán khu vực eurozone có thể tăng trưởng dương trong quý II sau 6 quý liên tiếp co lại.
Thành thử, hoạt động tại châu Âu đã có một số dấu hiệu khởi sắc.
Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ireland và Síp đã phải xin cứu trợ quốc tế để tránh phá sản. Tuy nhiên, thay vào đó lại là hàng loạt những cuộc khủng hoảng mang tầm quốc gia hoặc khu vực diễn ra trên khắp thế giới khi điểm yếu của mỗi nền kinh tế thể hiện và bị khoét sâu.
Nước này đã tăng trưởng 2,8% năm ngoái, cao hơn thời kỳ tiền khủng hoảng năm 2006 (2,7%). Cuộc chiến nâng trần nợ công năm 2011 còn khiến Mỹ lần trước hết bị hạ xếp hạng tín nhiệm. Theo AP , đây là cuộc khủng hoảng có đà hồi phục chậm chạp nhất kể từ Đại suy thoái những năm 1930. Sau đó, lần lượt Lehman Brothers, Washington Mutual tuyên bố vỡ nợ. Tốc độ suy thoái tại Italy và Tây Ban Nha đã giảm trong quý II.
Thậm chí, một số nhà nước trong nhóm nền kinh tế mới nổi (BRICS), như Ấn Độ hay Trung Quốc chỉ bị giảm nhẹ tăng trưởng GDP trong hai năm 2008 và 2009, nhưng vẫn ở mức cao so với toàn cầu. Hệ quả là tỷ lệ cấp tín dụng trên GDP tăng từ 120% lên gần 200% trong gần 5 năm qua, nợ địa phương ngày càng phình to và bong bóng bất động sản tạo ra hàng loạt tỉnh thành ma trên khắp cả nước.
Để cứu vãn nền kinh tế, từ tháng 11/2008, FED đã phải liên tiếp tung ra các gói kích thích. Các số liệu thương mại tại Đức cũng tăng mạnh trong tháng 6. Trong khi đó, sau khi tuyên bố thoát khỏi suy thoái từ cuối năm 2009, châu Âu lại gần như ngay tức khắc sa lầy vào cuộc khủng hoảng nợ công đã bước sang năm thứ 5. Nợ công của nước này hiện cũng cao nhất thế giới với 231% GDP, và kinh tế còn tăng trưởng âm quý III năm ngoái.
GDP Hy Lạp thậm chí còn giảm tới 30% kể từ năm 2008
Cơn động đất thực thụ nổ ra vào ngày 7/9 với việc hai đại gia cho vay thế chấp của Mỹ là Fannie Mae và Freddie Mac bị quốc hữu hóa. Thị trường nhà đất ấm dần, chứng khoán cũng liên tục lập kỷ lục trong vài tháng gần đây trước các số liệu lạc quan của nền kinh tế.
Chính sách dây lưng buộc bụng của các nước trong khu vực, nhằm giảm thâm hụt và nợ công, cũng khiến tỷ lệ thất nghiệp tại Hy Lạp hay Tây Ban Nha thẳng thớm trên 25%. Với những nghịch lý như vậy, theo Kinh tế trưởng của IMF - Olivier Blanchard cho rằng dù đã qua khỏi thời đoạn tồi nhất nhưng thế giới vẫn sẽ phải mất ít nhất 10 năm để lấy lại đà phục hồi như giai đoạn trước khủng hoảng.
Dù vậy, kinh tế Nhật Bản sau đó lại liên tiếp gặp vấn đề. Hai đại gia sinh sản ôtô General Motors (GM) và Chrysler nộp đơn xin bảo hộ phá sản trong cùng năm đó.
Theo giới phân tích, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới đang có nhiều dấu hiệu rơi vào "thập kỷ mất mát" như Nhật Bản thập niên 90, với các mô tả như tăng trưởng chậm, giảm phát và nợ xấu. 5 năm khủng hoảng, người ta đã chứng kiến một nước Mỹ với những cuộc chơi tài chính rủi ro, lấn át cả kinh tế thực, một châu Âu ì ạch với những khoản nợ công khổng lồ, Trung Quốc phát triển nóng và khó có khả năng "hạ cánh mềm", trong khi Nhật Bản vốn đã chật vật với bài toán tiêu dùng trong nước lại không may khi phải hứng chịu thảm họa kép động đất - sóng thần.
Để ngăn tác động của khủng hoảng tài chính, tháng 11/2008, nước này đã chi gần 600 tỷ USD để kích thích kinh tế, từ đầu tư cơ sở hạ tầng đến an sinh tầng lớp. Tuy nhiên, mãi đến thời gian gần đây, kinh tế Mỹ mới có một số dấu hiệu lạc quan. Đặc biệt là Trung Quốc - cỗ máy tăng trưởng của thế giới với 9,6% năm 2008 và 9,2% năm 2009.
Niềm tin doanh nghiệp và đầu tư trong quý II/2013 đã được cải thiện. Kinh tế Nhật Bản tăng trưởng 3,6% trong quý II so với cùng kỳ. Thậm chí, trong tháng 6, lần trước tiên sau hơn một năm, nước này đã có lạm phát. Chưa giải quyết được tình trạng giảm phát liên tiếp trong gần hai thập kỷ, đầu năm 2011, Nhật lại lểu đểu vì thảm họa kép động đất - sóng thần, gây thiệt hại hàng trăm tỷ USD.
Đồng yen mất giá liên tục so với USD từ tháng 9 năm ngoái, khiến các hãng xuất khẩu lãi kỷ lục. Ảnh: Washington Post Sau nhiều động thái, đến tận cuối năm 2009, khu vực đồng tiền chung châu Âu tuyên bố EU, trừ Hy Lạp và Tây Ban Nha, đã thoát khỏi suy thoái.
Trong khi đó, kinh tế Trung Quốc lại có nhiều dấu hiệu chững lại sau ba thập kỷ tăng trưởng cao. Lãi suất cũng được duy trì ở mức kỷ lục gần 0% nhiều năm nay. Với kết quả như vậy, "suy thoái kép" - mực tàu ám ảnh các nhà quản lý cũng như chuyên gia kinh tế suốt vài năm đã không trở thành sự thực.
Merill Lynch bị Bank of America mua lại, còn AIG phải nhận hàng chục tỷ USD cứu trợ từ Chính phủ Mỹ. Khủng hoảng bắt đầu từ cuối năm 2009 tại Hy Lạp, sau đó lan ra toàn khu vực đồng euro.
Tuy nhiên, động thái đó cũng chẳng thể cản trở Nhật, EU, Mỹ, Nga và nhiều quốc gia khác trên thế giới rơi vào suy thoái trong quý IV năm đó.
Trái ngược với tình cảnh tại Mỹ và châu Âu, trong những năm đầu của cuộc khủng hoảng, khu vực Đông Á – thanh bình Dương lại là điểm sáng khi đóng góp tới 40% tăng trưởng GDP thế giới.
Theo cựu Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) - Alan Greenspan, đây là cuộc khủng hoảng "hàng trăm năm mới có một lần". Những ngày cuối tháng 8, đầu tháng 9/2008, cuộc khủng hoảng kinh tế bợt nhất kể từ sau Thế chiến thứ II bắt đầu lan rộng.
Nhu cầu nội địa yếu, thị trường Âu - Mỹ chưa phục hồi đã khiến cả tăng trưởng GDP, lạm phát, sản xuất và xuất khẩu của Trung Quốc liên tục giảm sút từ năm ngoái. Trong 2 năm 2009 và 2010, Trung Quốc đã dần leo lên vị trí nền kinh tế số 2 thế giới. Lo ngại bởi cuộc suy thoái dài nhất kể từ khi đồng euro lưu hành và tỷ lệ thất nghiệp kỷ lục, các lãnh đạo EU đã phải nới lỏng biện pháp khắc khổ trong vài tháng gần đây.
Ban lãnh đạo mới của nước này đã tuyên bố ưng tăng trưởng thấp để chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng dựa vào tiêu dùng. Ngân sách Mỹ tháng 6 lên cao nhất 5 năm và tỷ lệ thất nghiệp cũng giảm đáng kể so với gần 10% cuối năm 2010. Nhưng sau khủng hoảng, để không bị suy giảm như Mỹ và châu Âu, nước này vẫn liên tục tung kích thích dưới dạng các khoản cho vay khổng lồ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét